Beter vangnet vereist visie en management in de EU, volgens Sieta van Keimpena, voorzitter van DDB. Boerderij.nl kopte 2 juni 2015 : “Copa pleit voor een beter vangnet voor de melkveehouders”. Eindelijk, zou je denken. Maar als je vervolgens in het artikel leest waaruit dat vangnet zou moeten bestaan; een verzekering zoals in de VS, een verhoogd interventieniveau en gespreide betaling van de laatste superheffing, springen de tranen je in de ogen van zoveel amateurisme.
Copa
De Copa (Europese traditionele boerenorganisaties: de “LTO’s”) wil een vergelijkbare verzekering voor melkveehouders als in de VS , omdat “de Amerikaanse overheid een groot deel van de verzekeringspremie voor haar rekening neemt “, aldus Copa. Echter, het bedoelde Margin Protection Programme is een verzekering waar de Amerikaanse overheid slechts als ‘uitvoerder’ van het systeem optreedt, maar financieel nauwelijks bijdraagt: zowel de verzekeringspremie als eventuele uitkeringen worden door de melkveehouders zelf opgebracht. Begin april heeft de heer James Higgiston, Hoofd Landbouwzaken voor de VS in Brussel, het Margin Protection Programme toegelicht op de EMB ledenvergadering.
Interventie
Wat betreft het verhogen van het interventieniveau als oplossing voor crises op de zuivelmarkt: dat hebben we al eens geprobeerd. Vóór 1984…. En het effect was allesbehalve “gewenst”. Melkpoeder- en boterbergen waren het resultaat.
Op de betreffende Copa bijeenkomst te Riga, pleitte Albert Jan Maat – huidige voorzitter Copa – voor gespreide betaling van het superheffinggeld voor 2014/2015 “want daar zou in de EU wel draagvlak voor zijn”. Even een wake-up call: deze maatregel is allang door de Europese Commissie voorgesteld en aangenomen. Het stond per 27 maart in het EU ambtsblad. En de daling van de melkproductie in de eerste drie maanden van dit jaar, die Maat wijt aan lage melkprijzen? De superheffing, die bijna even hoog was als de melkprijs was hiervoor de reden. Ná 1 april steeg de productie daarom weer fors in een aantal EU-lidstaten, ondanks het feit dat de melkprijzen aldaar doordaalden. Van marktherstel is nog geen sprake, bleek tijdens de laatste Civil Dialogue Group (CDG: opvolger van de “Adviesgroep voor melk”).
Star
Tijdens deze CDG-vergadering op 12 mei, stelde de EMB haar crisismanagement programma voor aan de verzamelde zuivelketen. Zowel de Copa als de internationale zuivelindustrie (EDA) stelden echter, dat zij mordicus tégen elk crisisinstrument zijn, dat de overproductie aan melk zou kunnen afremmen. Wat natuurlijk de enige manier is om in tijden van meer aanbod dan vraag, het probleem op te lossen. Bij de Copa en de zuivelkoepel draait men als het bad overloopt de kraan niet dicht, nee men zet een snorkel op. Naast de starre opstelling van bovengenoemde clubs, hebben we ook te maken met een nieuwe landbouwcommissaris, die de melkveehouderij absoluut niet serieus neemt. Euro Commissaris Phil Hogan houdt bij allerlei gelegenheden nog steeds vol, dat er geen crisis is in de melkveehouderij, terwijl hij al sinds augustus een deel van het EU-crisisprogramma, in de vorm van de particuliere opslag van poeder en boter heeft opengesteld en al sinds december 2014 zijn ambtenaren de opdracht heeft gegeven om koelhuizen te contracteren voor het opslaan van de verwachte interventie!
Hogan
Waarom blijft Hogan volhouden, dat er niets aan de hand is in de zuivelsector als hij zo overduidelijk crisismaatregelen neemt? Een verklaring zou het wegvallen van de superheffinggelden kunnen zijn. Enorme bedragen vloeiden, vooral de laatste jaren, in de EU-kas in verband met de overschrijding van het melkquotum. Geld dat sinds dit jaar niet meer beschikbaar komt. Een andere inkomstenbron uit de zuivelsector voor de EU landbouwcommissie, is al vele malen de interventie geweest. Een regeling die als “hulp” voor de melkveehouderij wordt gecommuniceerd, maar niets anders is dan een gigantisch lucratief handeltje voor de EU. De melkproducten die voor een schijntje worden opgekocht – nooit meer dan 21 cent per liter – worden met vette winsten later op de zuivelmarkt afgezet. In 2009 heeft dit de EU-kas nog exorbitant gespekt!
Vangnet
Daarmee rijst de vraag in hoeverre de profiteur van een crisisinstrument; de EU landbouwcommissie, de regie mag houden en hebben aangaande het beoordelen en uitroepen van een crisis en het bepalen van de crisisinstrumenten? Talloze melkveebedrijven gaan momenteel failliet, vooral in de zwaarst getroffen EU lidstaten zoals de Baltische Staten, waar men al maandenlang te maken heeft met melkprijzen die ver beneden het interventieniveau liggen (tot 11 cent per liter). Doordat een deugdelijk vangnet ontbreekt. En juist uit de Baltische Staten krijgt de EMB veel steun voor ons crisis programma (waarbinnen in geval van crisis o.a. vrijwillige beperking van de productie met een bonus wordt beloond). Aangezien dit beter werkt dan de hulp die ze van de EU kregen: de Baltische zuivelverwerkers verlaagden de melkprijs een dag nadat de Baltische melkveehouders financiële steun van de EU ontvingen, met evenveel centen als de steun hoog was. Waarmee de zuivelindustrie de steun opstreek en het niet ten goede is gekomen aan de melkveebedrijven.
Het wordt tijd, dat men inziet bij zowel de Copa als de Commissie, dat het huidige vangnet de melkveehouders niets oplevert. Dat je het volume moet managen als je de regie en de balans wilt behouden. Het EMB crisisprogramma doet dat wel. Maar dat kost de zuivelindustrie en handel positie en de Commissie geld. Wellicht vandaar de wereldvreemde opstelling.
Sieta van Keimpema, voorzitter DDB (reacties welkom via info@dbb.nu)
