Met het besluit van FrieslandCampina om haar ledenmelkveehouders door middel van een bonus te belonen voor het niet verder laten stijgen van de individuele melkproductie, is FrieslandCampina vermoedelijk de eerste melkverwerker in Europa die dit onderdeel van het crisismanagementprogramma van de European Milk Board, het Markt Verantwoordelijkheid Programma (MVP), invoert.
MVP
Een verrassend besluit omdat juist woordvoerders van de Nederlandse zuivelsector, waaronder FrieslandCampina, nog tot voor kort stellig beweerden dat een bonus voor minder melk produceren, niet effectief zal zijn.
Met dit besluit onderschrijft FrieslandCampina dan wel de werking van het MVP, maar daarmee is iedere overeenkomst met het MVP ook gezegd. Want terwijl het MVP het opschonen van de Europese markt beoogd met als resultaat een betere melkprijs voor de melkveehouders, is de regeling van FrieslandCampina slechts in het leven geroepen om een tekort aan verwerkingscapaciteit voor de korte periode van zes weken te overbruggen.
Productiegroei
FrieslandCampina stelt dat de groei van de melkproductie onvoorzien hoger is dan verwacht. Een twijfelachtige bewering aangezien in 2011 door de Rabobank al werd verklaard dat er toen al voor in principe 3 miljard kilo melk méér, stalruimte in Nederland gebouwd was en in aanbouw was.
Bovendien heeft de Nederlandse zuivelsector meermalen beweerd uit te gaan van een productiegroei van 20 á 25%, dan zou een productiegroei die veel geringer is nog geen problemen moeten opleveren.
Aanpassing bedrijfsvoering riskant
Het is nog maar de vraag, gezien de uitbetalingssystematiek van FrieslandCampina en ontwikkelingen in de Nederlandse en Europese melksector, of de FrieslandCampina-leden wel voldoende gehoor zullen geven aan de oproep van de coöperatie.
Immers, de geboden vergoeding is gering. Bedrijven die in aanmerking willen komen voor de maximale kwantumtoeslag – en dat aantal melkveebedrijven is sterk gegroeid de afgelopen maanden – zullen waarschijnlijk besluiten om niet deel te nemen.
Ook is het vertrouwen bij melkveehouders in de zuivelsector en de politiek het afgelopen halfjaar sterk geslonken: juist bedrijven die voor het lieve vaderland weg hebben gemolken worden beloond voor hun buitensporig gedrag terwijl bedrijven die niet of nauwelijks zijn gegroeid, zijn “afgestraft” middels regelgeving en referenties.
Onzekerheden
Daarnaast vinden veel melkveehouders het naar beneden bijstellen van hun bedrijfsvoering riskant, nu de voorwaarden van de fosfaatwetgeving nog volstrekt onduidelijk zijn. En minder melk produceren kan effect hebben op de toekomstige groeimogelijkheden van individuele melkveebedrijven. Eveneens zal het een effect hebben op hun mineralenboekhouding.
Naast al deze onzekerheden is het ook nog volstrekt onduidelijk waar “Brussel” nog mee zal komen. De overvolle zuivelmarkt zal de Europese Commissie uiteindelijk dwingen tot het nemen van maatregelen nu ook alle opslagmogelijkheden voor overtollige zuivelproducten in rap tempo vol raken.
Rechten leden
FrieslandCampina heeft aangegeven dat, indien de regeling onvoldoende resultaat heeft, het bedrijf niet uitsluit dat men op een andere manier de melkaanvoer gaat reduceren. Hoe deze maatregelen er uit zullen zien, is nog onduidelijk. Echter, de coöperatie zal rekening moeten houden met de rechten van de leden, die de coöperatie bovendien kan houden aan haar ophaalplicht. Een regeling die niet zomaar kan worden opgeschort of afgeschaft.
Als deze situatie iets duidelijk maakt, is dat op zeer korte termijn met de leden zal moeten worden overlegd hoe men het verwerkingsmanagement voortaan gestalte zal willen geven. Het kan niet zo zijn dat continue op alle leden/melkveehouders een financieel beroep wordt gedaan voor het realiseren van meer verwerkingscapaciteit, om aan de groeiambities van een groepje ledenbedrijven tegemoet te komen. Eveneens zal de wenselijkheid van de kwantumtoeslag onder de loep moeten worden gelegd.
Stap vooruit
Ondanks al deze, voornamelijk door de sector zelf opgeworpen, hobbels in de weg vindt de DDB het initiatief van FrieslandCampina positief. FrieslandCampina laat met deze stap zien dat het mogelijk is om in te grijpen in een overvolle markt, dat ze daarvoor de technische mogelijkheden hebben en dat ‘groei’ op zich, niet zalig makend is.
Het DDB bestuur (www.ddb.nu voor reacties).
