Na een overvol vergaderschema in de laatste maanden van 2014, gaat het nieuwe jaar, 2015, eveneens voortvarend van start qua bijeenkomsten en symposia. Een blik vooruit in verband met de afschaffing van de melkquotering is vaak het onderwerp, is het niet voor het symposium, dan wel als gespreksonderwerp tussen de aanwezigen.
Conferentie zuivelvakbonden
In de eerste week van 2015 was ik als spreker te gast op een conferentie van de internationale zuivelvakbonden – Dairynet.eu – in Obersjobach (Duitsland). Want ook de zuivelwerknemers in de EU vragen zich af wat de effecten zullen zijn van de afschaffing van de melkquotering voor de werkgelegenheid in de zuivelsector.
Door het veelzijdige programma met sprekers uit de (zuivel)wetenschap, zuivelindustrie, Europese Commissie en melkveehoudersbelangenbehartiging, werd het thema op de eerste dag van alle kanten belicht. En terwijl de zuivelindustrie vooral mateloos positief is over de eigen vooruitzichten, werden de kritische kanttekeningen vooral geplaatst door andere sprekers. Want verplaatsing van de productie naar de zogenoemde “bevoorrechte regio’s” (West Europese zuivellanden) zal zonder twijfel ook inhouden dat er zuivelfabrieken sluiten in andere delen van Europa. Terwijl nieuwe zuivelfabrieken over het algemeen met minder personeel toe kunnen door de voortschrijdende technologie. En daar ligt natuurlijk een belang én zorg voor de zuivelwerknemers.
Professionaliteit of niet?
Diverse sprekers tipten even de huidige melkprijs- en melkproductieontwikkelingen aan. Zowel professor Weindlmaier als sprekers uit de zuivelindustrie zagen een stijgende professionaliteit in het momenteel afremmen van de melkproductie door de melkveehouders. Melkveehouders zouden reageren op de dalende melkprijzen door hun productie aan te passen. Om zoveel positivisme ( of is het naïviteit?) moest ik onbewust een beetje lachen. Ik heb verklaard dat het afremmen van de melkproductie momenteel, het resultaat is van een hogere superheffing dan de huidige melkprijs. Geen stijgende professionaliteit maar simpelweg een rekensom die dit jaar nog opgaat.
Het verleden toont aan dat economisch gezien, je met een dalende opbrengstprijs en vaste- onontkoombare – lasten zoals rente en aflossing, als agrariër in eerste instantie gedwongen wordt meer te produceren om aan je verplichtingen te kunnen blijven voldoen. De historische grafieken omtrent dit verschijnsel heeft de DDB jaren geleden al eens gepresenteerd. De keuzes voor een boer bij zeer slechte opbrengstprijzen beperken zich vaak tot het in eerste instantie verhogen van de productie tot, als er gedurende een langere tijd niet meer aan de betalingsverplichtingen kan worden voldaan, het beëindigen van het bedrijf. Minder leveren terwijl de prijzen al minimaal zijn, is geen mogelijkheid bij de forse schuldenlast en financiering van de huidige moderne bedrijven.
Raakvlakken en verschillen
Het was een interessante bijeenkomst in meer dan één opzicht. Zo is er niet alleen sprake van een stuk vergrijzing onder de landbouwbedrijfshoofden maar ook onder de zuivelwerknemers. Eén van de raakvlakken die melkveehouders en werknemers in de zuivelindustrie klaarblijkelijk hebben. Terwijl andere zaken weer glashelder de verschillen tussen beide groepen aantoonde. Zo zijn de vakbondsleden veel beter op de hoogte van bijvoorbeeld zaken als op handen zijnde fusies en samenwerkingsverbanden, de managersinkomsten of de bonusstructuur binnen de zuivelcoöperaties, zo hoorde ik aldaar dat DOC en DMK weer toenadering tot elkaar hebben gezocht. Zo hoor je nog eens wat. Want als lid/eigenaar/melkveehouder/grondstofleverancier van de zuivelcoöperaties hoor je deze zaken niet (inkomens en bonusstructuur) of pas erg laat (op handen zijnde fusies/samenwerkingsverbanden).
Goed voornemen voor zuivelbestuurders in het nieuwe jaar zou kunnen zijn om de leden wat serieuzer en adequater in te lichten over belangrijke coöperatiezaken. Vooral nu we een volstrekt nieuw ‘zuiveltijdperk’ ingaan is transparantie en tijdig afstemmen met de leden/eigenaren essentieel!
Agenda van EMB en DDB
De agenda van zowel de EMB als de DDB loopt al weer flink vol en ik hoop u daarover op een wat regelmatiger basis te informeren middels deze weblogs. Tijdsdruk is vaak de reden geweest dat dit onvoldoende lukt.
Deze week is het voltallige EMB bestuur te vinden op de Grüne Woche voor onze jaarlijkse persconferentie en deelname aan diverse symposia en ontvangsten, voor de vierde week van januari staat een gesprek met de nieuwe EU landbouwcommissaris Phil Hogan op het programma en in de laatste week van januari neem ik – op voordracht van EU parlementsleden – deel aan de publieke hoorzitting in het Europees Parlement betreffende melk.
Ontwikkelingen melkprijs
Wat betreft een vooruitzicht op de melkprijsontwikkelingen? Daar wijd ik in een volgende blog uitgebreider aandacht aan: voor de komende maanden worden we zeker nog geconfronteerd met lage opbrengstprijzen. Of de handel met Rusland in 2015 zal herstellen lijkt mij zeer onwaarschijnlijk: naast een onbetrouwbare handelspartner is Rusland inmiddels ook een land met grote economische problemen geworden: de devaluatie van de roebel staat handel in o.a. zuivelproducten in de weg.
Wat betreft de handel met China die al sinds juli 2014 op z’n gat ligt: China heeft in de loop van 2014 een vrijhandelsakkoord gesloten met zowel Australië als Nieuw Zeeland en aangezien China weidemelk hoog in het vaandel heeft en Nieuw Zeeland die het jaarrond kan leveren in allerhande zuivelproducten, zal dat ook het een en ander veranderen.
Wat lichtpuntjes tot slot: de aanzienlijk lagere olieprijzen moeten leiden tot fors lagere kunstmestprijzen en mogelijk lagere voerkosten – door de Amerikaanse schaliegas revolutie zou de zwaar gesubsidieerde bio ethanolsector daarvan de gevolgen moeten ondervinden en zal graan goedkoper moeten worden (tenminste als de markt de kans krijgt te functioneren). Als echter overheden de markt blijven verstoren met hoge subsidies op bijvoorbeeld groene energie, blijft de grondmarkt kunstmatig te hoog. Dus 2015, het jaar waar velen grote verwachtingen van hebben of hadden. Onveranderd is de noodzaak van een kostendekkende melkprijs. Onveranderd ons focus en doel.
Sieta van Keimpema, voorzitter DDB
