Eendenkroos, of “duckweed” in het Engels, groeit als kool. Een ideale eigenschap als je het plantje weet te voeden met een tot voor kort waardeloze reststroom, zoals mest. Nog interessanter wordt het als je daarmee hoogwaardig eiwit weet te genereren, geschikt voor menselijke en dierlijke voeding! Genoeg reden om een symposium bij Hogeschool VHL in Leeuwarden te bezoeken.
Wat en waarom eendenkroos?
Eendenkroos is een verzamelnaam voor diverse kleine waterplanten, vaak voorkomend in sloten of vijvers in gesloten dekken. Er zijn verschillende soorten, zoals klein kroos, bultkroos, veelwortellig of juist wortelloos kroos. Eendenkroosplantjes uit de sloot bevatten tot circa 30% eiwit, maar het eiwitgehalte is via teeltmaatregelen op te voeren tot wel 45%. De samenstelling van het eiwit is vergelijkbaar met die van in veevoer veel toegepaste eiwitbronnen zoals soja, raapschroot of bierbostel. Het eiwitconcentraat kan ook aan het mengvoer toegevoegd worden voor varkens, pluimvee of vissen. Mogelijk kan het eiwitconcentraat zelfs in de humane voeding gebruikt worden, bijvoorbeeld als vleesvervanger.
Eendenkroos kan zaad zetten, maar vermeerdert zich vooral door het blad in te snoeren. Volgens onderzoek groeit de biomassa onder veldomstandigheden in de zomer 10 tot wel 30% per dag. Deze toename wordt gehaald op media met (vergistte) mest van runderen of varkens als voedingsbron. Uitgaande van circa 100 productiedagen per jaar, dus in de zomerse maanden, is een berekende productie van zelfs 27 ton droge stof per hectare per jaar mogelijk. En is daarmee veel hoger dan bijvoorbeeld gras met 11 of mais met 15 ton droge stof per hectare.
Duurzame oplossing bij mestverwerking?
De teelt van eendenkroos is niet grondgebonden en kan daarmee ook op onvruchtbare gronden of bodemsaneringslocaties ingezet worden. Ook maakt het een hoog verbruik aan (vergistte) mest mogelijk, want van uitspoeling van mineralen e.d. naar het grondwater is geen sprake. Naar verwachting kan zo circa 500 ton (vergistte) mest per ha per jaar worden omgezet in veevoer. De teelt van eendenkroos naast de stallen kan hierdoor voor meer intensieve bedrijven extra voordeel bieden: geen dure mestafvoer meer en productie van eiwitrijk veevoer op eigen bedrijf! Bovendien hoeft er minder mest uitgereden te worden over de akkers en worden er zo minder methaan en lachgas uitgestoten, waardoor de broeikas gasemissies lager liggen, omdat deze in eendenkroosvijvers niet gevormd worden.
De teelt van eendenkroos in vijvers laat zich goed combineren met mestvergistingsinstallaties met WKK. De restwarmte van de installatie kan worden gebruikt voor het verwarmen van het kweekwater en daarmee het verlengen van het groeiseizoen. Ook kan restwarmte worden gebruikt voor het drogen van het kroos, zodat het langer kan worden bewaard. De CO2 uit het biogas of de rookgassen van de WKK kunnen ingezet worden voor het stimuleren van de groei van de plantjes. De teelt van eendenkroos vermindert de broeikas gasemissies met circa 80 ton CO2 equivalenten per ha/jaar en leidt tot minder transportbewegingen en minder gebruik van fossiele brandstof. Dus naast eiwitrijk, ook nog eens een hele duurzame teelt van eendenkroos onder Nederlandse omstandigheden!
ir. Ad Merks (communitymanager)
